���ӰԺ

Mae staff o adran Almaeneg Ysgol Iaith, Diwylliant a’r Celfyddydau ym Mhrifysgol Bangor wedi ysgogi project i gyfieithu ac addasu ‘Metamorphosis’ gan Franz Kafka yn fersiwn ‘hawdd i’w ddarllen’ i ddysgwyr y Gymraeg.

Dywedodd Dr. Sarah Pogoda, Uwch Ddarlithydd mewn Astudiaethau Almaeneg,

“Mae ‘Metamorphosis’ Kafka yn cael ei astudio’n aml mewn modiwlau ar gyfer dysgwyr Almaeneg, ac yn llyfr craidd yn y rhan fwyaf o ysgolion Almaeneg.�� Er bod y gwaith yn cael ei ystyried yn anghonfensiynol (mae’r prif gymeriad yn deffro i ddarganfod ei fod yn bryf ofnadwy!) mae’n ddarn byr gyda llawer o eirfa a phatrymau berfau sy’n cael eu hailadrodd, yn ddelfrydol ar gyfer dysgwyr iaith. Roedd fy nghydweithiwr, tiwtor Almaeneg Lana Feldmann (bellach ym Mhrifysgol Bryste) a minnau newydd ddechrau dysgu Cymraeg yma gyda rhaglen Hyfforddiant Iaith Gymraeg y Brifysgol ac yn meddwl gallai ‘Metamorphosis’ hefyd gael ei droi’n adnodd handi ar gyfer dysgu Cymraeg.”

Ychwanegodd Lana Feldmann,

“Gweithiodd Sarah a minnau’n agos gyda Huw Jones, y cyfieithydd, fel rhan o dîm y project. Wnaethon ni hefyd rhoi tipyn o feddwl ar sut orau i gynllunio’r tudalennau i helpu’r dysgwr iaith. Mae gan dudalennau ochor chwith esboniadau geirfa a gramadeg i helpu arwain y dysgwr trwy bob paragraff yn y prif destun gyferbyn. Mae’n ddefnyddiol iawn�� gan nad yw’n torri ar rediad y darllen.”

Wedi’i gyhoeddi yn 2020, mae ‘Metamorffosis’ wedi gwerthu tua 500 o gopïau ac wedi cael ei ddefnyddio gan y tiwtor Cymraeg Jenny Pye o Ganolfan Bedwyr y Brifysgol, fel rhan o’i sesiynau ar gyfer dysgwyr lefel canolradd ac uwch.

Dywedodd Jenny,

“Mae ‘Metamorffosis’ yn stori ryfeddol ac mae wedi bod yn wych ei darllen gyda’r dysgwyr.�� Mae cynnwys patrymau iaith a geirfa ar dudalennau’r ochr chwith yn ddefnyddiol iawn ac yn help mawr i ddilyn y stori. Mae cwestiynau ar gael ar bob pennod, sydd yn rhoi’r cyfle i’r dysgwyr drafod y stori ar lafar yn y sesiynau wedyn.”

Mae cyfieithu gwaith Kafka hefyd yn gyfraniad gwerthfawr i’r amrywiaeth o lyfrau sydd ar gael yn Gymraeg. Cyfieithwyd gweithiau adnabyddus o lenyddiaeth y byd i’r Gymraeg yn y gorffennol, ond prin a welwyd yn ystod yn y degawdau diwethaf.

100 mlynedd ar ôl marwolaeth Franz Kafka mae ei ddylanwad yn cael ei hystyried a’i dadansoddi ar draws y byd academaidd a llenyddol. Mae Nathan Abrams, Athro Astudiaethau Ffilm, wedi cyfrannu yn ddiweddar at ‘Kafka 100’ ar wefan The Conversation��- .